Marcin Wójcik
Paulina Tobiasz-Lis
W dniach 5-9 czerwca 2023 roku, na Wydziale Nauk Geograficznych Uniwersytetu Łódzkiego odbyło się 30 Kolokwium Komisji Zrównoważonych Systemów Wiejskich Międzynarodowej Unii Geograficznej (Commission on Sustainable Rural Systems, International Geographical Union), pt. „Koncepcje zielonego ładu i wyzwania zrównoważonego rozwoju systemów wiejskich” (Clashes of Knowledge: Green Deal – Concepts and Challenges for Sustainable Rural Systems). Przygotowania do konferencji rozpoczęły się już w 2020 r, kiedy komitet wykonawczy komisji powierzył organizację wydarzenia Uniwersytetowi Łódzkiemu.
Komisja rozpoczęła swoją działalność w 1992 roku jako zespół naukowy Międzynarodowej Unii Geograficznej. Status komisji MUG uzyskała w 1996 roku. Pierwsze kolokwium zorganizowano w 1993 roku w Montrealu (Kanada). Po 30 latach, po raz pierwszy to coroczne naukowe spotkanie komisji odbyło się w Polsce. Tradycyjnie, kolokwium łączyło część teoretyczną i poznawczą (referaty i postery prezentowane podczas sesji naukowych na Wydziale Nauk Geograficznych UŁ) oraz część terenową realizowaną na obszarach wiejskich województwa łódzkiego. Wydarzenie zostało objęte honorowym patronatem Jej Magnificencji Rektor Uniwersytetu Łódzkiego, prof. Elżbiety Żądzińskiej, Polskiego Towarzystwa Geograficznego oraz Marszałka Województwa Łódzkiego, Grzegorza Schreibera.
Uczestników 30. Kolokwium Komisji Zrównoważonych Systemów Wiejskich powitał prof. Marcin Wójcik, członek komitetu wykonawczego komisji i kierownik Katedry Geografii Regionalnej i Społecznej UŁ, której zespół zorganizował to wydarzenie. Następnie, prof. Łukasz Bogucki, prorektor UŁ do spraw współpracy z zagranicą przywitał gości w imieniu Rektor UŁ, prof. Elżbiety Żądzińskiej. Nawiązał także do tematu konferencji, wskazując na możliwe konteksty zderzeń wiedzy, którym sprzyja takie międzynarodowe, międzykulturowe i interdyscyplinarne spotkanie. Konferencję zaszczycił również swoją obecnością Andrzej Górczyński – członek Zarządu Województwa Łódzkiego, który w swoim wystąpieniu odniósł się do kondycji polskiego rolnictwa w warunkach członkostwa w Unii Europejskiej oraz skracaniu dystansu pomiędzy producentami żywności, a konsumentem. List gratulacyjny od Przewodniczącej Polskiego Towarzystwa Geograficznego, prof. Urszuli Mygi-Piątek odczytał Sekretarz PTG, dr Tomasz Napierała. Następnie głos zabrała prof. Holly Barcus z Macalester College, Saint Paul Minnesota (USA), która w latach 2016-2020 pełniła funkcję współprzewodniczącej komisji, a obecnie jest skarbnikiem i członkiem komitetu wykonawczego Międzynarodowej Unii Geograficznej. Po niej, uczestników konferencji przywitał obecny współprzewodniczący Komisji Zrównoważonych Systemów Wiejskich MUG, prof. Valerià Paül z Uniwersytetu w Santiago de Compostela (Hiszpania), który opowiedział o jej historii i problematyce poruszanej podczas 30 lat corocznych spotkań oraz we wspólnych publikacjach naukowych członków i sympatyków komisji.
W konferencji uczestniczyło łącznie 50 osób reprezentujących prawie wszystkie kontynenty: Amerykę Północną, Południową, Azję, Australię i Europę. Podczas pierwszych dwóch dni zaprezentowano 29 referatów i posterów, których problematyka dotyczyła trzech zasadniczych kwestii tj.:
- Zagrożenia środowiskowe a przemiany społeczne na obszarach wiejskich,
- Lokalne społeczności wiejskie wobec wyzwań „zielonego ładu”,
- Współczesne przemiany wiejskiego krajobrazu kulturowego.
W trakcie trzydniowej sesji terenowej uczestnicy 30. Kolokwium Komisji Zrównoważonych Systemów Wiejskich w pierwszej kolejności odwiedzili zespół kopalni węgla brunatnego i elektrowni w rejonie Bełchatowa, co stanowiło punkt wyjścia do dyskusji na temat aktualnych problemów związanych z transformacją energetyczną w Europie, ale także przyszłości zrównoważonego rozwoju tych obszarów po zakończeniu eksploatacji lokalnych złóż. Kolejnego dnia trasa sesji terenowej prowadziła przez północne fragmenty regionu łódzkiego, w gospodarce których istotną rolę pełni przemysł rolno-spożywczy bazujący na lokalnej produkcji owoców, warzyw oraz mleka. Uczestnicy konferencji odbyli wizytę studialną w rodzinnym przedsiębiorstwie „Wiatrowy Sad” zajmującym się tłoczeniem soków z owoców pochodzących z własnego gospodarstwa sadowniczego. Fakt, iż tego dnia przypadało święto Bożego Ciała pozwolił na doświadczenie niepowtarzalnego folkloru łowickiego podczas uroczystej procesji w Złakowie Kościelnym. Uczestnicy konferencji zwiedzili także skansen wsi łowickiej w Maurzycach oraz muzeum majoliki i park dworski w Nieborowie. Ostatniego dnia konferencji, dzięki współpracy z Urzędem Marszałkowskim, uczestnicy konferencji mieli możliwość spotkania z przedstawicielami Lokalnych Grup Działania funkcjonujących w dolinie rzeki Pilicy. Odwiedzając Rezerwat Niebieskie Źródła, w jednym z trzech nadpilicznych parków krajobrazowych, skansen rzeki Pilicy oraz dawne opactwo Cystersów w sulejowskim Podklasztorzu dyskutowano na temat znaczenia walorów przyrodniczych i kulturowych w kształtowaniu współczesnego krajobrazu obszarów wiejskich.
