W dniu 7 lutego 2020 roku w Warszawie w głównej siedzibie Polskiej Akademii Nauk w Pałacu Kultury i Nauki odbyło się uroczyste posiedzenie Komitetu Nauk Geograficznych PAN, podczas którego profesor honorowy Uniwersytetu Jagiellońskiego, Przewodniczący Polskiego Towarzystwa Geograficznego prof. Antoni Jackowski został uhonorowany przez Prezesa PAN i Komitet Nauk Geograficznych Polskiej Akademii Nauk Medalem im. Wincentego Pola. Jest to najważniejsze wyróżnienie naukowe w zakresie geografii w Polsce przyznawane w uznaniu zasług dla rozwoju geografii i jej popularyzacji w społeczeństwie.
Medal im. Wincentego Pola
Medal im. Wincentego Pola został ustanowiony w 2014 roku decyzją Prezesa Polskiej Akademii Nauk prof. Michała Kleibera. Kandydata do Medalu mają prawo zgłaszać członkowie Komitetu, Rady Wydziału szkół wyższych uprawnione do nadawania stopni i tytułu w zakresie geografii oraz Rada Naukowa IGPZ PAN. Obrady nad kandydatem do wyróżnienia prowadzi Kapituła Medalu rekomendując członkom Prezydium Komitetu kandydaturę wraz z uzasadnieniem. Ostateczny wybór odbywa się w głosowaniu tajnym, zwykłą większością głosów.
Sprawozdanie z uroczystego posiedzenia Komitetu Nauk Geograficznych PAN
Posiedzenie Komitetu Nauk Geograficznych PAN otworzył Przewodniczący KNG PAN prof. Marek Degórski, który przywitał przybyłego na uroczystość Wiceprezesa PAN prof. Pawła Rowińskiego, uhonorowanego laureata prof. Antoniego Jackowskiego oraz pozostałych gości, którym Przewodniczący KNG PAN podziękował za przyjecie zaproszenia na tę uroczystość. Na wstępie prof. M. Degórski przypomniał zebranym, że Medal im. Wincentego Pola to honorowe wyróżnienie przyznawane zasłużonym dla geografii, ważnym postaciom w życiu społecznym Polski. Prof. A. Jackowskim jest trzecim laureatem tego wyjątkowego wyróżnienia (wcześniej otrzymali je prof. Zbyszko Chojnicki i prof. Z. Starkel). Przewodniczący KNG PAN podziękował kapitule orderu za trudną pracę i owocne obrady, w których wyłoniono jednego kandydata spośród siedmiorga wyjątkowej prominencji nominowanych.
Przewodniczący KNG PAN przechodząc do przybliżenia sylwetki nagrodzonego wskazał, że prof. A. Jackowski jest postacią doskonale znaną, posiadającą niekonwencjonalne cechy charakteru wyróżniające go z grona naukowców. Prof. M. Degórski przybliżając historię życia laureata podkreślił, że jest on:
człowiekiem odważnym w swoich poglądach, człowiekiem walczącym o prawdę i godność zarówno w aspekcie historycznym, jak i etycznym.
Przewodniczący KNG PAN podkreślił w swej laudacji, że wręczenie laureatowi Medalu im. Wincentego Pola, to z jednej strony podziękowanie środowiska geograficznego za dotychczasową działalność, z drugiej jednak strony to zachęta do dalszej pracy. Szanowny Laureat otrzymał Medal z rąk Wiceprezesa Polskiej Akademii Nauk prof. Pawła Rowińskiego i Przewodniczącego Komitetu Nauk Geograficznych PAN prof. Marka Degórskiego. Po otrzymaniu wyróżnienia głos zabrał prof. A. Jackowski, który laudację swą zawarł w następujących słowach:
Przemówienie prof. Antoniego Jackowskiego wygłoszona podczas uroczystości wręczenia Medalu im. Wincentego Pola
W tak niezwykłych chwilach życia, jak obecna – można mówić dużo, mówić mało, nic nie mówić lub płakać albo się śmiać. Podjąłem decyzję, że na pewno nie będę płakać. I postaram się mówić krótko.
Bardzo mnie onieśmiela fakt, że patronem przyznanego wyróżnienia jest Wincenty Pol, twórca nowożytnej geografii polskiej i pierwszej w Polsce Katedry Geografii, którą utworzył na moim Uniwersytecie. Miałem wielki zaszczyt współorganizować Rok Wincentego Pola (2006/2007) – wspólnie z profesorami Markiem Degórskim, Marianem Harasimiukiem, Andrzejem Kostrzewskim, Kazimierzem Krzemieniem, Stanisławem Liszewskim, Izabelą Sołjan oraz Muzeum im. W. Pola w Lublinie. Wyróżnieniem dla mnie była także możliwość poświęcenia Polowi kilku moich prac. A dzisiaj – symbolicznie – Wincenty Pol przychodzi do mnie. Czuję się tak, jakbym był w Krainie Czarów.
Pragnę bardzo podziękować wszystkim, którzy przyczynili się do tego, że dzisiaj otrzymuję to niebywałe i ważące w moim życiu wyróżnienie. Dziękuję zatem Prezesowi Polskiej Akademii Nauk prof. Jerzemu Duszyńskiemu i Wiceprezesowi prof. Pawłowi Rowińskiemu, Komitetowi Nauk Geograficznych PAN, jego przewodniczącemu prof. Markowi Degórskiemu oraz Członkom Kapituły Medalu.
Dziękuję bardzo Radzie Wydziału Geografii i Geologii UJ, jej Dziekanowi prof. Bolesławowi Domańskiemu, a także pracownikom mojego Instytutu i jego Dyrektorowi, prof. Markowi Drewnikowi.
Nie byłbym dzisiaj w tym miejscu, gdyby nie moi dawni uczniowie, a później najbliżsi współpracownicy, którym zawdzięczam tak wiele. Są to obecne dzisiaj Elżbieta Bilska-Wodecka oraz Izabela Sołjan, a w Krakowie jeszcze Justyna Liro, Małgorzata Ciemborowicz oraz Alicja Marciniak-Nowak. Kochane, dziękuję Wam bardzo za wszelkie inspiracje, czas spędzony na dyskusjach, podczas których kreśliliśmy naszą wizję geografii, za wielką życzliwość, wyrażającą się m.in. podtrzymywaniem mnie na duchu w chwilach zwątpienia. Jestem szczęśliwy, że udało się nam stworzyć Rodzinę, w której wspólnie przeżywaliśmy i przeżywamy nadal momenty triumfu i chwile trudne. Dziękuję Wam bardzo za dobro, którego od Was doznałem i ciągle doznaję!
Dziękuję Polskiemu Towarzystwu Geograficznemu. Impulsów do wielu moich działań w PTG szukałem w dokonaniach poprzednich Prezesów – moich Wielkich Antenatów. Ale współczesne sukcesy naszego Towarzystwa są przede wszystkim zasługą moich najbliższych współpracowników: Konrada Czapiewskiego, Wioletty Kamińskiej, Beaty Maciejewskiej, Marcina Mazura, Urszuli Mygi-Piątek, Tomasza Napierały, Marka Sobczyńskiego, Wioletty Szymańskiej, Przemysława Śleszyńskiego, Moniki Wesołowskiej, Marka Więckowskiego, Tomasza Witesa, a także przewodniczących Oddziałów i Komisji. Część z tych osób jest dzisiaj z nami.
Kochani! Wasze wielkie zaangażowanie sprawiło, że mogliśmy uczcić Wielki Jubileusz 100-lecia. Dzięki Waszemu wysiłkowi Towarzystwo na stałe powróciło do świadomości społecznej, a także zostało dostrzeżone i docenione władze państwowe i środowiska naukowe. Dziękuję Wam za te wspólne godziny, dni, miesiące, lata!!!
Wreszcie dziękuję mojej Żonie, Profesor Danucie Ptaszyckiej-Jackowskiej, za 50 lat naszego małżeństwa, za Jej cierpliwość, troskliwą opiekę, stworzone ciepło, merytoryczne wsparcie i niezapomniane wspólne podróże po świecie.
Chciałbym dziś przywołać postaci trzech osób, które odegrały istotną rolę w mojej biografii naukowej, a których już nie ma wśród nas. Byli to: mój wspaniały Mistrz profesor Antoni Wrzosek, a także moi Przyjaciele, profesorowie Jadwiga Warszyńska oraz Stanisław Liszewski. Pozostawili po sobie duchowy testament. Troskliwie przechowuję go w moim sercu, pamiętając o zawartym w nim przesłaniu. Zawiera się ono w prostych, ale jakże ważnych słowach: uczciwość i umiłowanie Prawdy!
Odbierając dzisiaj to najważniejsze w Polsce wyróżnienie geograficzne czynię to z wielką pokorą. W obecnym, 2020 roku, kończę 85 lat. Zdaję sobie jednak sprawę z tego, jak wielu ważnych rzeczy nie udało mi się zrealizować. Jedno z tych zadań rysuje się już teraz i wiąże się z obecną sytuacją w naszej geografii. Kilkakrotnie mówiłem już o tym publicznie. Zawiera się ono w dwóch zdaniach:
Nie możemy poddawać się tendencjom zmierzającym do podziału naszego środowiska. Musimy zachować jedność, bo tylko w jedności będziemy silni!
Pamiętajmy o tym!
Życzenia od członków Prezydium PTG wygłoszone przez prof. Urszulę Mygę-Piątek
Wystąpienie laureata spotkało się z owacją na stojąco. Następnie w imieniu Polskiego Towarzystwa Geograficznego głos zabrała prof. Urszula Myga-Piątek dołączając do prezentu następującą laudację:
Wielce Szanownemu Przewodniczącemu Polskiego Towarzystwa Geograficznego, Znakomitemu Profesorowi i Drogiemu Przyjacielowi Antoniemu Jackowskiemu z okazji wręczenia Medalu im. Wincentego Pola wielkie gratulacje i życzenia dalszej wspaniałej aktywności. Przyjaciele z Prezydium PTG. Warszawa, 7 lutego 2020 r.
Tekst: Tomasz Wites
Fotografie: Elżbieta Bilska-Wodecka, Daniela Szymańska, Tomasz Wites
