Seria „Atlasy sekwencji glebowych” (Soil Sequences Atlas)

Marek Drewnik

Seria „Atlasy sekwencji glebowych” (Soil Sequences Atlas) publikowana jest od 2014 roku pod redakcją Marcina Świtoniaka i Przemysława Charzyńskiego z Uniwersytetu Mikołaja Kopernika w Toruniu i Oddziału Toruńskiego PTG. Seria liczy obecnie 5 woluminów (najnowszy tom ukazał się pod koniec 2022 roku). Zawiera niezwykle cenny zbiór danych dotyczących zróżnicowania gleb w różnych krajobrazach na Ziemi. Przedstawione gleby zostały uformowane wskutek oddziaływania czynników naturalnych, ale też w wielu przypadkach pod wpływem różnorodnego sposobu i historii ich użytkowania oraz powiązanej z nimi dynamiki procesów morfogenetycznych.


Wszystkie tomy serii „Atlasy sekwencji glebowych” dostępne są bezpłatnie w formie plików PDF na portalu ResearchGate:
Atlasy sekwencji glebowych Atlasy sekwencji glebowych Atlasy sekwencji glebowych Atlasy sekwencji glebowych Atlasy sekwencji glebowych


Zawartość Atlasów przejrzyście pokazuje zróżnicowanie przestrzenne gleb w skali lokalnej i regionalnej. Autorzy dochowali starań, aby to udokumentować poprzez przedstawienie gleb charakterystycznych dla konkretnych krajobrazów, z jednoczesnym uwzględnieniem ich lokalnego zróżnicowania w kontekście zmieniających się czynników glebotwórczych. Różnorodność obszarów umożliwia pokazanie regionalnego zróżnicowania pokrywy glebowej dając także wiele informacji o prawidłowościach rozwoju gleb mających charakter uniwersalny i w tym sensie mających znaczenie globalne.

W pięciu tomach Atlasów przedstawiono łącznie 341 gleb, reprezentujących 24 Referencyjne Grupy Glebowe międzynarodowej klasyfikacji World Reference Base for Soil Resources (WRB). Najliczniej reprezentowane są gleby środkowej Europy. Zakres terytorialny prezentowanych gleb poszerza się w kolejnych tomach, w których zaprezentowano sekwencje glebowe z Gruzji, Meksyku, Peru, Hiszpanii, Kolumbii, Włoch, Tunezji, Rosji, Iranu i Tajlandii. Fotografiom ukazującym otoczenie i samą glebę towarzyszą tabele zawierające podstawowe właściwości gleby oraz schematy i przekroje stanowiące uzupełnienie treści. Opis tekstowy często zawiera problemowe ujęcie tematu zróżnicowania gleb w obrębie badanego obszaru, co ma duże znaczenie naukowe i edukacyjne. Naukową wartość podwyższa ujednolicenie danych tabelarycznych oraz podanie szczegółowej metodyki oznaczania właściwości prezentowanych gleb. W sytuacji kiedy nie ma pełnej unifikacji procedur analitycznych (w poszczególnych krajach obowiązują różne standardy laboratoryjne), jest to niewątpliwa zaleta wydawnictwa.

„Atlasy sekwencji glebowych” nie są popularnym opracowaniem o charakterze podręcznikowym lub popularno-naukowym, który zawierałby informacje zgeneralizowane i uproszczone. Niemniej jednak mają zarówno walory naukowe, jak i dydaktyczne, a poziom prezentacji czyni Atlasy dostępnymi zarówno dla uczniów szkół średnich, jak i studentów kierunków przyrodniczych, leśnych i rolniczych.