Sprawozdanie z Konferencji „Udział geografii w budowie niepodległej Polski: wczoraj-dziś-jutro” w Sejmie RP

19 marca 2018 r. w Sali Kolumnowej Sejmu Rzeczypospolitej Polskiej odbyła się konferencja pt. „Udział geografii w budowie niepodległej Polski: wczoraj – dziś – jutro”. Konferencji towarzyszyło otwarcie wystawy „Geografia polska – tradycja i współczesność”. Przybyłych na spotkanie gości powitali prof. Antoni Jackowski (Prezes Polskiego Towarzystwa Geograficznego) oraz prof. Marek Degórski (Przewodniczący Komitetu Nauk Geograficznych PAN).

Na konferencji obecni byli posłowie, przedstawiciele Kancelarii Sejmu, Kancelarii Senatu, Kancelarii Prezydenta, Kancelarii Prezesa Rady Ministrów, Ministerstwa Finansów, Ministerstwa Inwestycji i Rozwoju oraz Rządowej Rady Ludnościowej. Obecnością zaszczycili również przedstawiciele różnorodnych instytucji: Centrum UNEP/GRID-Warszawa, Głównego Urzędu Geodezji i Kartografii, Głównego Urzędu Statystycznego, Instytutu Statystyki Kościoła Katolickiego, Stowarzyszenia Architektów Polskich, Towarzystwa Urbanistów Polskich oraz Związku Banków Polskich. Na spotkaniu stawili się również przedstawiciele samorządu terytorialnego i praktyki gospodarczej. Najliczniej reprezentowani byli oczywiście geografowie i pasjonaci geografii aktywnie działający w strukturach polskich uczelni wyższych, jednostek naukowo-badawczych, jak również szkół średnich i podstawowych.

Sesje naukowe prowadziły prof. Urszula Myga-Piątek (UŚ) oraz prof. Wioletta Kamińska (UJK). Jako pierwszy wykład wygłosił prof. Marcin Wójcik (UŁ), który przedstawił ewolucję geografii jako nauki: od geografii inwentaryzującej miejsca, przez geografię traktującą przestrzeń jako rozciągłość po geografię, której przedmiotem zainteresowań stały się zachodzące w przestrzeni relacje. Wspomniał, że współcześnie, geografia człowieka ma również swój wkład w zakresie polityki i planowania. Wspomniał zyskującą coraz większą popularność politykę zorientowaną terytorialnie. Prof. Andrzej Kostrzewski (UAM) przedstawił referat pt. „Zintegrowany Monitoring Środowiska Przyrodniczego jako podstawa polityki zrównoważonego rozwoju”. Prof. Marek Degórski (IGiPZ PAN) w swoim wystąpieniu omówił rolę geografii w badaniu usług ekosystemów, które współcześnie mają swoją wartość, podlegają więc wycenie (nawet woda czy powietrze), a finalnie decydują o konkurencyjności lokalizacji. Wskazał, że wartość środowiska czy krajobrazu może być czynnikiem modelowania trajektorii rozwoju społeczno-gospodarczego. Prof. Zbigniew Zwoliński (UAM) przedstawił komunikat pt. „Rola geoinformacji w postępie cywilizacyjnym kraju”. Wskazał na całkowicie nową rolę geografów wykorzystujących w swoich badaniach duże, zmienne i różnorodne zbiory danych (tzw. big data), a finalnie dostarczających całkowicie nową wiedzę.

Po przerwie głos zabrał prof. Grzegorz Węcławowicz (IGiPZ PAN), który krytycznie ocenił wkład geografii w postęp cywilizacyjny Polski. Podkreślił, że w gospodarce centralnie planowanej, planowanie przestrzenne było częścią ideologicznie uwarunkowanej inżynierii społecznej. Po zmianach ustrojowych roku 1989 nastąpił niestety chaos w zagospodarowaniu przestrzennym, co niestety uznać można za swoistą klęskę nauk zajmujących się przestrzenią (w tym geografii). Prof. Bolesław Domański (UJ) omówił regionalne i lokalne czynniki i uwarunkowania rozwoju przemysłu w kontekście potrzeb reindustrializacji. Skoncentrował się przede wszystkim na omówieniu sytuacji Polski Wschodniej w relacji do pozostałych obszarów kraju. Pokazał jednocześnie, że współcześnie, najbardziej zróżnicowany w przestrzeni jest nie rozwój przemysłu ale usług, szczególnie usług wyższego rzędu, związanych z metropoliami. Prof. Przemysław Śleszyński (IGiPZ PAN) omówił historyczne, współczesne i prognozowane procesy demograficzno-osadnicze i ich znaczenie dla polityki rozwoju. Jako ostatni wystąpił prof. Mariusz Kowalski (IGiPZ PAN), który przedstawił komunikat pt. „Cywilizacyjno-kulturowe i historyczne uwarunkowania trwałości regionów polityczno-wyborczych w stuleciu niepodległej Polski”.

Na zakończenie spotkania głos zabrał dr Tomasz Żukowski, który w imieniu Marszałka Sejmu Rzeczypospolitej Polskiej Marka Kuchcińskiego podziękował geografom za ich ogromny wkład w budowę niepodległej Polski, podzielił się refleksją, że geografia jest tą dziedziną nauki, która na pierwszym miejscu stawia zawsze rację stanu. Przekazał jednocześnie zapewnienie Marszałka Sejmu RP o wsparciu inicjatywy zredagowania Narodowego Atlasu Polski.